Nikifor w Gorlicach. Wyjątkowa wystawa rusza już za tydzień

130 lat temu, 21 maja 1895 roku, urodził się Epifan Drowniak – Łemko, syn głuchoniemej kobiety pracującej w krynickich pensjonatach. Podana data urodzin Nikifora została potwierdzona wyrokiem Sądu Rejonowego w Muszynie z dnia 26 marca 2003 roku.

Imię Nikifor pochodzi z greckiego Nikeforos (Νικηφόρος), co oznacza „ten, który przynosi zwycięstwo” – i rzeczywiście, mimo ubóstwa i społecznego wykluczenia, artysta odniósł duchowe i twórcze zwycięstwo. Jak czytamy w wielu publikacjach, malował od zawsze – od świtu do nocy – co przyniosło mu niemal mistrzowskie opanowanie warsztatu.

Wychowany w wierze greckokatolickiej, cerkiew i ikony były jego światem i głównym źródłem inspiracji. Mimo wątłej postury i słabego zdrowia, nosił w sobie niezwykłą siłę wewnętrzną oraz głębokie poczucie misji twórczej.

Szczyt twórczości Nikifora przypada na okres międzywojenny, kiedy to powstają jego najsłynniejsze akwarele, sygnowane jako:

• „Nikifor – Malarz”
• „Nikifor – Artysta”
• „Nikifor – Matejko”

Twórczość jako powołanie

Nikifor traktował malarstwo jako misję daną od Boga. Mimo ograniczeń – braku dostępu do farb, papieru – wypracował niepowtarzalną technikę, wykorzystując każdy skrawek papieru, kartki czy druku. Posiadał niezwykły zmysł koloru, przez co zaliczany jest do grona wybitnych kolorystów.

Doświadczenia z cerkiewną sztuką uczyniły go wrażliwym na światło i harmonię. Z niezwykłą fantazją dokumentował architekturę Krynicy oraz innych ukochanych miejsc. Uwieczniał beskidzkie pejzaże w panoramicznych kompozycjach, wykazując dar doskonałej syntezy rzeczywistości.

W jego dziełach nie było miejsca na brzydotę – świat postrzegany niemal fotograficznie, przetwarzał przez własną wyobraźnię, tworząc obrazy harmonijne, proporcjonalne i pełne piękna.

Nikifor – Artysta i człowiek

Jako „Nikifor – Artysta”, dbał o swój wizerunek: elegancki strój, kapelusz, peleryna. W autoportretach przyjmował pozę szanowanego obywatela. Na krynickim deptaku sprzedawał swoje miniatury, dołączając „list proszalny” o datek dla sieroty i kaleki.

Szacuje się, że Nikifor stworzył około 40 tysięcy niepowtarzalnych prac.

Dziedzictwo i uznanie

Twórczość Nikifora została doceniona zbyt późno – dopiero w latach 30. znalazł uznanie wśród kapistów i kolorystów. Jednym z jego największych orędowników był Edward Dwurnik, który mówił:

Był moim najważniejszym mistrzem, właściwie jedynym. Nigdy nie przeżyłem większych emocji od tych, które wzbudziły we mnie jego obrazy oglądane na żywo (…). Do dzisiaj, ilekroć wychodzę w plener lub maluję akwarelką, mam przed oczami tamtą wystawę (…). To było niesamowite i tak wzruszające.
 

(fragm., Dwurnik Edward, 1996, O Nikiforze z Edwardem Dwurnikiem rozmawia Mirosław Ratajczak, „Odra”, nr 4)

 

Wystawa pod honorowym patronatem Iwony Gibas – Członka Zarządu Województwa Małopolskiego

Wernisaż: 29 maja 2025, godz. 18:00

Miejsce: Galeria Sztuki „Dwór Karwacjanów” – Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów

Czas trwania wystawy: 29.05 – 13.07.2025

Ekspozycja: Wystawa prezentuje łącznie 86 prac artystycznych Nikifora – w większości dotąd nieprezentowanych szerokiej publiczności – pochodzących ze zbiorów:

• Centrum Kultury w Krynicy-Zdroju (61 prac)
• Muzeum Nikifora w Krynicy-Zdroju, oddziału Muzeum Ziemi Sądeckiej (25 prac)

[FOTORELACJA]5761[/FOTORELACJA]

[ZT]24580[/ZT]