Gdy tkanki w organizmie człowieka są mniej wrażliwe na działanie insuliny, może być mowa o stanie, jakim jest insulinooporność. U pacjentów zmagających się z insulinoopornością trzustka w zwiększonych ilościach wydziela insulinę, co sprzyja między innymi przyrostom masy ciała. Insulinooporność to jednak stan nie tylko związany z tendencją do tycia, ale również z szeregiem innych problemów zdrowotnych. Co należy wiedzieć o insulinooporności, jej przyczynach i objawach? Jak leczy się insulinooporność i jakie działania (oprócz leków) są istotne przy walce z tym stanem? Więcej informacji na ten temat zebraliśmy poniżej.
Insulinooporność jest poważnym stanem, który ma związek z upośledzeniem odpowiedzi tkanek organizmu na poziom insuliny we krwi. Nie jest to osobna jednostka chorobowa, ale jest zaliczana przez specjalistów do zaburzeń z grupy zespołu metabolicznego. W przypadku insulinooporności, gdy poziom insuliny wzrasta, organizm nie reaguje na niego we właściwy sposób. W konsekwencji dochodzi wówczas do uwalniania wspomnianego hormonu w ilościach znacznie przekraczających zapotrzebowanie, a to znów może mieć poważne konsekwencje, prowadząc między innymi do rozwoju cukrzycy typu 2 oraz chorób układu sercowo-naczyniowego. Insulina jest hormonem produkowanym przez trzustkę. Wzmożona praca trzustki niekorzystnie wpływa na jej kondycję. Wysokie stężenie insuliny we krwi wpływa natomiast hamująco na działanie glukagonu, tym samym sprzyjając nadmiernemu odkładaniu się tkanki tłuszczowej zamiast spalaniu zapasów energii.
Przyczyny insulinooporności mogą być różne. Stan ten niekiedy ma podłoże genetyczne, ale może też wynikać z innych zaburzeń, w tym wiązać się z nadmiarem kortyzolu, glukagonu, hormonu wzrostu czy androgenów. Insulinooporność często występuje u osób z nadwagą i otyłością, u pacjentów, których dieta obfituje w niezdrowe tłuszcze i węglowodany proste, a także u osób stroniących od aktywności fizycznej. Może jej sprzyjać też przyjmowanie niektórych leków, a także spożywanie w nadmiarze alkoholu oraz palenie papierosów.
Nie zawsze objawy insulinooporności dają się pacjentom na początku we znaki na tyle, by poszukiwali oni przyczyny problemu u lekarza. Zwykle insulinooporność długotrwale rozwija się bezobjawowo lub daje objawy niecharakterystyczne, które można łatwo przypisać wielu innym stanom. Insulinooporności może towarzyszyć brak energii i permanentne, bezpodstawne zmęczenie – te jednak łatwo przypisać między innymi przepracowaniu. Osoby z insulinoopornością bywają też senne w ciągu dnia. Mogą również mieć problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała, a ich tkanka tłuszczowa odkładana jest zwłaszcza na brzuchu. Na tym nie koniec – objawem insulinooporności mogą być również napady wilczego głodu, poza tym pacjenci mają często podwyższone ciśnienie tętnicze, niepokojące wyniki poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi, a także podwyższone stężenie cukru we krwi.
Leczenie insulinooporności powinno celować w przyczynę tego stanu. Jeśli zatem odpowiada za insulinooporność nadmierna masa ciała, podstawą powinna być zdrowa redukcja nadprogramowych kilogramów. Jeżeli do insulinooporności prowadzą zaburzenia poziomu niektórych hormonów, należy dążyć do ich stabilizacji. Jeśli do wspomnianego stanu przyczyniają się stosowane przez pacjenta leki, może być konieczna ich zmiana na inne. Niektórym pacjentom przepisuje się przy insulinooporności metforminę – sam lek to jednak za mało, gdyż walka z insulinoopornością to też konieczność poważnej ingerencji w tryb życia pacjenta.
Bardzo istotne jest to, by pacjent wiedział, co jeść przy insulinooporności. Dieta w tym przypadku ma niebagatelne znaczenie, dlatego chory powinien szczególnie się na niej skupić. Dieta powinna być zbilansowana, a w jej skład powinny wchodzić pokarmy, które nie będą przyczyniać się do nadmiernej produkcji insuliny. Dobrze zatem jeść mniej, ale częściej, a także unikać dań bazujących wyłącznie na węglowodanach (najlepiej łączyć je z białkiem i tłuszczem), w tym szczególnie zaleca się unikać cukrów prostych. Dodatkowo należy zwiększyć aktywność fizyczną, oczywiście dostosowując ją do swoich możliwości zdrowotnych. Aktywność fizyczna sprawia, że mięśnie są bardziej wrażliwe na działanie insuliny, poza tym ruch sprzyja redukcji masy ciała i przeciwdziała odkładaniu się tkanki tłuszczowej.
