'G'orliczanie z dużej litery jeszcze nie w tym roku. Wyjaśniamy

Rada Języka Polskiego już kilka miesięcy temu zdecydowała o przełomowych zmianach w ortografii. Nowe reguły dotyczące m.in. pisowni wielką i małą literą czy nazw własnych obowiązywać będą od 1 stycznia 2026 roku.
 

Jak wyjaśnia w swoim komunikacje Radia Języka Polskiego, wprowadzenie zmian: przyniesie korzyść w postaci uproszczenia i ujednolicenia zapisu poszczególnych grup wyrazów i połączeń, eliminacji wyjątków, a także likwidacji przepisów, których zastosowanie jest z różnych powodów problematyczne.

Jakie zatem zmiany czekają polską ortografię za kilkanaście miesięcy? Oto najważniejsze z nich:

Przymiotniki utworzone od nazw własnych, zakończone na -owski, np. chopinowski, będziemy zapisywać zawsze małą literą, a nazwy mieszkańców utworzone od nazw geograficznych – zawsze wielką (tak więc np. Rzymianin zapiszemy wielka literą niezależnie od tego, czy wyraz odnosi się do mieszkańca stolicy Włoch, czy do obywatela starożytnego państwa rzymskiego).

Wielką lub małą literą będzie można także zapisywać przymiotniki tworzone od imion, zakończone na –owy, -in(yn), -ów (np. jackowe dzieci lub Jackowe dzieci, Zosina lalka lub zosina lalka), a także różnego rodzaju nieoficjalne nazwy etniczne, takie jak makaroniarz (Makaroniarz).

Wielką literą będzie się zapisywać nazwy pojedynczych egzemplarzy wyrobów przemysłowych, np. Ford, niezależnie od tego, czy chodzi o nazwę firmy i marki (ciężarówka marki Ford), czy o konkretny egzemplarz (np. przed domem stał czerwony Ford).

Będziemy stosować jednolity zapis wielką literą wszystkich członów nazw własnych, w tym geograficznych w rodzaju Półwysep Hel, Wyspa Uznam oraz nazw obiektów topograficznych (np. Aleja Róż, Plac Zbawiciela, Park Kościuszki, Kopiec Wandy, Kościół Mariacki, Pałac Staszica, Zamek Książ, Most Poniatowskiego). Tylko wyraz ulica będzie – tak jak dotąd – pisany małą literą, np. ulica Józefa Piłsudskiego.

Pisownia partykuły nie z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi będzie zawsze łączna, także z formami stopnia wyższego i najwyższego (np. nielepszy, nielepiej). Zapis łączny nie z imiesłowami odmiennymi będzie obowiązkowy bez względu na znaczenie imiesłowu (np. niepalący, nieumyty).

Łącznie będzie się zapisywać wyrażenia typu półżartem, półserio oraz cząstki niby- i quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą (np. nibyartysta, nibygotyk, quasiopiekun, quasinauka).   

Rozdzielna będzie pisownia cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami (np. Zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry).

Dopuszczona zostanie rozdzielna (obok łącznej) pisownia cząstek super-, ekstra-, eko-, wege-, mini- i podobnych (np. superpomysł lub super pomysł) oraz wariantywna pisownia (z łącznikiem, przecinkiem lub spacją) wyrażeń typu tuż-tuż (tuż, tuż oraz tuż tuż).

Zatem dziś wciąż piszemy gorliczanie z małej litery, ale już za rok jako mieszkańcy Gorlic będziemy przez duże "G".