Nowe wytyczne dla sklepików i stołówek szkolnych. Wchodzi zakaz sprzedaży kawy i dieta planetarna

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt rozporządzenia ministra zdrowia, określający szczegółowe zasady i grupy produktów, które będą mogły być sprzedawane w sklepikach szkolnych. Opisano też wymagania dotyczące żywienia zbiorowego w szkołach. 

Jak podkreśla resort zdrowia, zasadniczym celem projektowanych przepisów jest poprawa stanu zdrowia dzieci uczęszczających do przedszkoli i szkół i wyrobienia w nich nawyku zdrowego odżywiania. 

„W projektowanej regulacji zwrócono uwagę na rekomendacje dotyczące wdrażania diety planetarnej w ramach żywienia zbiorowego. Jest to także odpowiedź na oczekiwania wielu środowisk zaangażowanych w tematykę upowszechniania właściwych nawyków żywieniowych wśród dzieci i młodzieży w zakresie obowiązku zapewnienia na terenie jednostek systemu oświaty dostępu do co najmniej jednego obiadowego posiłku roślinnego przygotowanego na bazie nasion roślin strączkowych” – zaznaczono w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia 

W § 1 projektu rozporządzenia określono grupy środków spożywczych, które będą dopuszczone do sprzedaży w szkolnych sklepikach oraz automatach vendingowych. 

Wśród produktów znalazły się: pieczywo, pieczywo półcukiernicze i cukiernicze, kanapki, sałatki i surówki, mleko, produkty mleczne, napoje roślinne i produkty roślinne naśladujące produkty mleczne, produkty zbożowe, warzywa, owoce, suszone warzywa i owoce, orzechy oraz nasiona (bez dodatku cukrów, substancji słodzących oraz soli), soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne, przeciery, musy owocowe, warzywne oraz owocowo-warzywne (bez dodatku cukrów i soli), koktajle owocowe, warzywne oraz owocowo-warzywne na bazie mleka, napojów roślinnych i produktów roślinnych naśladujących produkty mleczne. 

W przypadku napojów dopuszczono: napoje przygotowywane na miejscu, które zawierają nie więcej niż 5 g cukrów dodanych w 250 ml produktu gotowego do spożycia oraz inne napoje niezawierające dodatku cukrów i substancji słodzących.

Projekt rozporządzenia wprowadza też zakaz sprzedaży kawy na terenie szkoły. Zapis odnosi się do wszystkich form produktów zawierających kofeinę i dotyczy wszystkich grup wiekowych przebywających na terenie jednostki oświatowej. 

W projekcie rozporządzenia określono również zasady, które będą obowiązywały przy komponowaniu jadłospisów w szkolnych i przedszkolnych stołówkach. 

Podkreślono, że produkty takie jak: pieczywo cukiernicze i półcukiernicze, produkty zbożowe śniadaniowe i inne produkty zbożowe oraz produkty mleczne, napoje roślinne i produkty roślinne naśladujące produkty mleczne muszą spełniać określone kryteria zawartości cukrów, tłuszczu i soli.

Projektowane przepisy zakładają między innymi uwzględnienie warzyw i owoców w każdym posiłku, określonej porcji ryb oraz potraw z nasion roślin strączkowych w tygodniu oraz ograniczenie potraw smażonych. 

Zgodnie z wymaganiami jakościowymi, w diecie co najmniej raz w tygodniu, w ramach obiadu, powinny być podawane ryby ze względu na zawartość korzystnych dla zdrowia niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Zmianą jest wprowadzenie obowiązku serwowania co najmniej raz w tygodniu, w ramach obiadu, potrawy przygotowanej na bazie nasion roślin strączkowych oraz co najmniej dwa razy w tygodniu porcji mięsa. Raz w tygodniu planowanie posiłku obiadowego pozostawiono do decyzji osób odpowiedzialnych za realizację żywienia w placówce.

Zgodnie z intencją projektodawcy, przy komponowaniu jadłospisów rekomenduje się, aby – 11 – uwzględniać sezonowość produktów oraz wykorzystywać, jeżeli to możliwe, produkty pochodzenia lokalnego.

Doprecyzowano też wartość energetyczną, jaką powinien stanowić obiad podawany w placówce, tj.: 

1) 20 % całodziennego zapotrzebowania energetycznego w ujęciu dekadowym przy posiłku jednodaniowym typu drugie danie; 

2) 30 % całodziennego zapotrzebowania energetycznego w ujęciu dekadowym przy posiłku dwudaniowym.

W przypadku przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego, żywienie powinno dostarczać 75 % całodziennego zapotrzebowania energetycznego w ujęciu dekadowym, zgodnie z aktualnymi normami żywienia przy wyliczeniu średnioważonej normy dla danej grupy wiekowej.

W projekcie zaproponowano, by nowe przepisy weszły w życie od 1 września 2026 roku. 

mo/