80. rocznica likwidacji gorlickiego getta. Gorlicka "Buciarnia", „Szklarczykówka” i "Puste ulice". FOTO

W piątek - 19 sierpnia bieżącego roku w Gorlicach odbędą się uroczyste obchody związane z 80. rocznicą likwidacji gorlickiego getta.

Uroczyści upamiętniające te tragiczne wydarzenia rozpoczną się o godzinie 18:00 pod pomnikiem u zbiegu ul. Krzywej i Strażackiej, gdzie tradycyjnie przeprowadzony zostanie Apel Pamięci.

Następnie na Placu Dworzysko, zebrani uczestnicy będą mogli zobaczyć Uliczną Etiudę Teatralną pod tytułem „Puste ulice” w wykonaniu Grupy Teatralnej Otwarte Drzwi.

Aktorzy w wymownej atmosferze i milczeniu poprowadzą marsz rozpoczynający się na ulicy Piekarskiej, i podążający w stronę Maślanego Rynku, gdzie odczytane zostaną wspomnienia Gorliczan dotyczące pamiętnych dni likwidacji gorlickiego getta.

Historie, które będzie można usłyszeć, zaczerpnięte zostaną z książki „Gorlickie ulice – tak je pamiętamy Stróżowska” Urszuli Karasińskiej.

Teatralny pokaz będzie upamiętnieniem 80. rocznicy likwidacji gorlickiego getta oraz ukłonem w stronę wszystkich bohaterów tamtych dni.

Getto w Gorlicach

Po wybuchu wojny wielu mieszkańców Gorlic uciekało na wschód, wśród nich wielu Żydów. Większość zostało zmuszonych do powrotu do miasta przez zbliżającą się armię hitlerowską. Kilkaset osób zostało zatrzymanych po 17 września przez sowietów i zesłanych do obozów pracy w odległe miejsca ZSRR. Sybir przeżyło ok. 100 Żydów z Gorlic.

7 IX 1939 r. do miasta wkroczyli Niemcy. Już 9 września wprowadzono obowiązek specjalnego oznaczania warsztatów rzemieślniczych i sklepów żydowskich.

Żydów zmuszono do pracy przy realizacji inwestycji komunalnych: budowa nowej ulicy pod skarpą miejską (dzisiejsza ulica Legionów) oraz przebudowanie ulic Mickiewicza, 3 Maja i Biecka. Pracowali przy wywozie ziemi ze skarpy przy ul. 3 Maja, na których to terenach stoją obecnie bloki mieszkalne. Wykonywali prace porządkowe w mieście oraz angażowano ich do pracy w przejętych przez Rzeszę niemiecką przedsiębiorstwach Fabryce Papy, Foreście i cegielni. Praca Żydów była darmowa, otrzymywali w zamian jedynie chochlę zupy i prawo do kart żywnościowych. - sztetl.org.pl

W połowie października 1941 roku na terenie Gorlic utworzone zostało getto. W gorlickim getcie umieszczono 3500 miejscowych Żydów oraz ludność żydowską zamieszkującą okoliczne miejscowości. 

Od wiosny 1942 roku rozpoczęła się systematyczna likwidacja znajdującej się w getcie ludności żydowskiej. Likwidacja dokonywana była przez Niemców oraz policję ukraińską. 

Bezwzględna, ostateczna likwidacja getta nastąpiła w sierpniu 1942 roku. Niemcy dokonali na terenie miasta egzekucji ok. 900 osób.

Wywiezieni Żydzi z Gorlic zostali zamordowani w Bełżcu najprawdopodobniej 20 sierpnia 1942 roku.

Spacer śladami gorlickich Żydów

1. Dzielnica żydowska (Rynek, ul. Cicha, Piekarska i Mickiewicza), Plac Dworzysko;      
2. Pomnik upamiętniający Zagładę Żydów w Gorlicach – róg ul. Strażackiej i Krzywej (oficjalnie odsłonięty w 2012 r.)
3. Synagoga (duża) przy ul. Piekarskiej 3 (w 1967 r. budynek został zaadaptowany na piekarnię). Na ścianie budynku znajduje się tablica pamiątkowa upamiętniająca ok. 2500 Żydów zamordowanych podczas okupacji przez Niemców;
4. Cmentarz żydowski przy ul. Stróżowskiej – Podczas II wojny światowej był także miejscem egzekucji Żydów, Polaków i Romów;
5. Pomnik egzekucji – „Smutne twarze” przy ul. Rzeźniczej – Niemcy rozstrzelali tam 12 Polaków i ponad 20 Żydów;
6. Tablica upamiętniająca ofiary niemieckich represji przy ul. Korczaka 11 (w czasie II wojny światowej w budynku – na którym umieszczono tablicę – prawdopodobnie znajdowała się fabryka butów zwana „Buciarnią” – miejsce w którym Niemcy dokonali wielu morderstw);
7. Siedziba Gestapo w Gorlicach – róg ul. Legionów i Krasińskiego – „Szklarczykówka” (Właścicielem obiektu był Józef Szklarczyk). Po II wojnie światowej „siedziba” NKWD w Gorlicach; 
8. Budynek kahału – ul. Piekarska 5. W okresie dwudziestolecia międzywojennego budynek był siedzibą gminy żydowskiej. Znajdował się w bezpośrednim sąsiedztwie synagogi przy ul. Piekarskiej oraz domu rabina Eliszy Halberstama (ostatniego rabina Gorlic, zmarłego na zesłaniu w ZSRR) przy ul. Cichej. W czasie II wojny światowej w budynku mieściła się Rada Starszych Gminy Żydowskiej (Judenrat);
9. Kamienica z gwiazdą Dawida – Rynek 12. Odróżnia się od pozostałych tym, że we frontowe zdobienia balkonowe wpisana została gwiazda Dawida;
10. Mykwa (Łaźnia rytualna) przy ul. Garbarskiej (nieistniejąca);
11. Dom rabina Eliszy Halberstama przy ul Cichej (nieistniejący) – Obecnie w tym miejscu znajduje się przychodnia „Medicor”.

[FOTORELACJA]1791[/FOTORELACJA]