Photo by Chinmay Jade on Unsplash
Opony są jedynym punktem, którym pojazd styka się z nawierzchnią drogi. Jest to bardzo niewielka powierzchnia, sięgająca w autach osobowych zaledwie wielkości kartki pocztowej. A to na nią przenoszona jest cała moc silnika i systemów hamowania. Opony są więc odpowiedzialne nie tylko za komfort podróżowania, ale przede wszystkim za bezpieczeństwo. Świadczą o tym również badania. Według nich prawie połowa wypadków drogowych spowodowanych niewłaściwym stanem technicznym pojazdów wynikała ze złego stanu opon. Nie tylko z powodu nieodpowiedniego dopasowania ich do pory roku, ale również zbyt dużego zużycia, za małej głębokości bieżnika lub nieodpowiedniego ciśnienia.
Opony zasadniczo dzielą się na zimowe, letnie i wielosezonowe. Zimowe wykonane są ze specjalnej mieszanki gumy z dodatkiem krzemionki i silikonu. To dzięki temu nawet na mrozie zapewniają doskonałą przyczepność do nawierzchni. Poza tym bieżnik zimowej opony ma o wiele więcej nacięć, tak zwanych lamelek i są one znacznie bardziej wyraźnie zarysowane niż w letnich oponach. Centralne rowki są głębsze, dzięki temu lepiej usuwają błoto i śnieg spod czoła opony. Pozwala to na większą przyczepność w trudnych warunkach, ale powoduje też jednocześnie, że latem osiągi opony zimowej są gorsze.Opony letnie rowków i nacięć mają znacznie mniej niż opony zimowe. Poza tym ich bieżnik jest dużo płytszy. Po to, aby powierzchnia styczna opony z nawierzchnią była jak największa. Dzięki temu sterowność pojazdem na suchej jezdni jest polepszona, a droga hamowania krótsza. Lamelki natomiast wykonano w taki sposób, aby na mokrej nawierzchni odprowadzać wodę i zapobiegać zjawisku aquaplaningu, czyli poślizgu w kałuży. Opony letnie produkuje się z twardszej mieszanki. Zapewnia to dobrą przyczepność na rozgrzanym asfalcie, nie nadaje się ona natomiast do jazdy zimą. Na mrozie opony letnie twardnieją, a rowki wypełnia śnieg i błoto pośniegowe. Znacznie wydłuża to drogę hamowania.
Są też tak zwane opony całoroczne, zwane są też wielosezonowymi lub uniwersalnymi. Można na nich jeździć o każdej porze roku, ponieważ na mrozie nie twardnieją tak bardzo, jak letnie. Nie są jednak tak elastyczne, jak opony zimowe. Ich bieżnik nie jest również tak bogaty w lamelki, co powoduje gorsze odprowadzanie śniegu i błota pośniegowego.Latem natomiast opony uniwersalne prędzej się niszczą i gorzej radzą sobie na mokrej nawierzchni niż opony letnie.Jesienią wielu kierowców zadaje sobie pytanie, czy pozostać na letnich oponach, wymienić je na zimowe, czy może tym razem zaopatrzyć swoje auto w ogumienie wielosezonowe.Specjaliści zdecydowanie odradzają jeżdżenie zimą na letnich oponach. Wielosezonowe mogą zakładać ci kierowcy, którzy w ciągu roku pokonują pięć, sześć tysięcy kilometrów. Poruszają się głównie w mieście i unikają jazdy w czasie trudnych warunków atmosferycznych, Wszyscy pozostali powinni zmieniać jesienią opony na zimowe, a wiosną zakładać letnie. Takie postępowanie zapewnia bardziej komfortową jazdę zarówno w mieście, jak i poza nim i przede wszystkim daje większe poczucie bezpieczeństwa.
Ogólne zasady są takie, że opony letnie należy zakładać, gdy średnia dobowa temperatura jest wyższa niż 7°C. Lepiej jednak nie robić tego po pierwszych kilku dniach z taką temperaturą. Trzeba poczekać aż pogoda się ustabilizuje.Kierując się tą samą zasadą do wymiany opon na zimowe powinno dojść, gdy temperatura spada poniżej 7°C. Lepiej jednak nie czekać do pierwszego śniegu i mrozu i dać się zaskoczyć warunkom na drodze. Tym bardziej, gdy jeździmy głównie w nocy lub nad ranem. Wtedy temperatury poniżej 7 stopni pojawiają się znacznie częściej.Kiedy chcemy wymienić opony zimowe na letnie i odwrotnie warto zrobić to u wulkanizatora, który przy okazji je wyważy. To ważne, ponieważ brak tej czynności lub jej nieprawidłowe wykonanie bardzo negatywnie wpływa na funkcjonowanie zawieszenia i może spowodować ściąganie auta na bok. Powoduje też nieregularne zużywanie się opon.
Opon nie należy wymieniać tylko sezonowo. Cały czas trzeba kontrolować ich stan i wiek. Letnie opony z bieżnikiem płytszym niż 3.0 mm tracą swoje parametry trakcyjne szczególnie na mokrej drodze. Opony zimowe natomiast należy zmienić na nowe, kiedy bieżnik ma głębokość poniżej 4 mm.Poza tym nie należy jeździć na oponach, które używało się dłużej niż 10 lat od daty produkcji. Trzeba kupić nowe nawet w przypadku, gdy bieżnik nie przekroczył jeszcze granicznych wartości.Cały czas trzeba też kontrolować prawidłowe ciśnienie w oponach zalecane przez producenta auta. Zwykle ubywa go samoistnie w związku z naturalnym procesem "oddychania" gumy lub przez tracące szczelność wentyle. Zbyt małe ciśnienie powoduje pogorszenie bezpieczeństwa jazdy. Samochód inaczej reaguje na skręty, na dłuższą drogę hamowania. Zwiększają się też opory toczenia, czyli auto spala więcej paliwa.
