Warto walczyć o każdy skrawek zieleni w przestrzeni miejskiej

Rozwój wielu z naszych miast przebiega dziś w sposób dość chaotyczny. Tymczasem jest to przecież organizm, który do tego, by mógł prawidłowo funkcjonować i stać się dobrym miejscem do życia, wymaga zrównoważenia bardzo różnych potrzeb, co oznacza, że kształtowanie jego przestrzeni musi odbywać się pod odpowiednią kontrolą. Wygospodarowywanie odpowiednio dużej ilości terenów zielonych jest w interesie mieszkańców. Czy jednak w tym zakresie mamy dostatecznie dużą świadomość?

Zieleń w mieście to same korzyści

Po latach zaniedbań i chaosu w wielu naszych miastach nie jest już możliwe wygospodarowywanie terenów zielonych o bardziej okazałych powierzchniach, choć jeszcze nie tak dawno w niejednym przypadku sytuacja wyglądała lepiej. Rosnące ceny gruntów, stających się nadzwyczaj cennym zasobem, na który ostrzą sobie zęby różne podmioty powodują jednak, że zysk z ich wykorzystania staje się zagadnieniem głównej wagi, toteż potencjalne parki czy skwery przegrały z różnego rodzaju zabudową. Na skutek wieloletniego niedoceniania tego zagadnienia przez plany zagospodarowania przestrzennego, nieliczne więc skrawki zieleni nierzadko stanowią jedynie resztki obszarów pozostałych po przedsięwzięciach budowlanych. Dziś często pozostaje więc jedynie maksymalnie wykorzystywanie przede wszystkim przestrzeni towarzyszących ciągom komunikacyjnym.

Przed laty oceniano, że wszelkiego rodzaju procesy spalania, jakie zachodzą w naszych miastach, czy to w związku z ogrzewaniem, pracą fabryk czy komunikacji, zużywają nawet dwudziestokrotnie więcej tlenu, niż jest w stanie wytworzyć znajdująca się w nich zieleń. Mimo modernizacji systemów grzewczych czy likwidacji dużej części przemysłu, jaki istniał w obrębie miast, nadal trudno przypuszczać, by te proporcje w zakresie wymiany gazowej uległy jakiejś diametralnej poprawie. Warto mieć na uwadze, że już sama obecność dużej powierzchni trawników ma w tym kontekście istotne znaczenie.

Duży teren to duża swoboda projektowania

Swoje funkcje ekologiczne, a więc wspomniana wymiana gazowa, wpływ na warunki termiczno-wilgotnościowe, ochronę przed spalinami, czy też np. wydzielanie korzystnych dla zdrowia substancji lotnych, zieleń miejska jest w stanie realizować w dużej mierze niezależnie od tego, czy istnieje w formie bardziej okazałych założeń. To jednak nie wszystko, czego możemy od niej oczekiwać. Spędzanie w życia w gęsto zabudowanym obszarze gdzieniegdzie tylko poprzetykanym zielonymi pasami z pewnością nie jest ideałem, o jakim marzy większość z nas. Aby możliwa była realizacja także funkcji wypoczynkowych, rekreacyjnych, sportowych, a także społecznych czy wychowawczych, potrzebujemy parków z prawdziwego zdarzenia. Tu oprócz przestrzeni potrzebny jest właściwy projekt, który pozwoli na przeobrażenie terenu tak, by był spójny z otoczeniem (np. pod względem integracji z ciągami komunikacyjnymi) i pozwalał wygodnie realizować szereg różnych potrzeb społeczności. Inwestycja taka, by jej efektem było miejsce wygodne i bezpieczne, wymaga zastosowania także szeregu elementów architektury, takich jak latarnie czy ławki parkowe – o tym, jak mogą być dziś estetyczne, można przekonać się np. przeglądając ofertę firmy Metalico.

Oznacza to jednak, że powstanie każdego parku oznacza znaczny koszt. Tymczasem milcząco zaakceptowaliśmy sytuację, w której o przeznaczeniu każdego miejskiego terenu często decyduje w praktyce jego mniej lub bardziej bezpośrednia efektywność ekonomiczna – choć jednocześnie bliskość zieleni potrafi przecież podnosić np. ceny mieszkań. Czy uda się dalszy rozrost miast okiełznać w sposób pozwalający tego uniknąć?